TRƯỜNG XƯA- Mỹ Trang

Trường xưa  

 

Canada có đủ 4 mùa nhưng mùa thu với nắng quái mưa

sầu là mùa hay làm chúng ta hoài niệm về những ngày đã

qua . Các bạn cũng như chúng tôi vì ở bắc bán cầu nên

mùa tựu trường là bắt đầu của mùa thu . Thế nên mỗi khi

thấy trẻ con cắp sách đến trường là lòng chúng ta lại rộn

ràng như vừa được đọc lại bài văn của Thanh Tịnh : 

“Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và

trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao

nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường…

Kỷ niệm về ngôi trường xưa cũng nhạt nhòa theo năm

tháng nhưng tình bè bạn thắm thiết đã làm chúng ta nhớ lại

như mới hôm qua .

“Trường làng tôi không giây phút tôi quên dù cách xa

muôn trùng trường ơi” (Phạm Trọng)

Nhớ ngày nào nhập học được mặc quần áo mới , sách vở

thơm mùi mực giấy để rồi ngày rời trường lòng vấn

vương.

Những cây hoa soan hoa phượng như gắn liền với tuổi

thơ.

 

 

Các bạn có còn nhớ chúng ta đã viết gì cho những quyển

sổ nho nhỏ gọi là “lưu bút ngày xanh “ không ?

 

 

Bao giờ cũng có câu như : tặng bạn tấm ảnh làm kỷ niệm

mai kia dù ảnh có phai màu nhưng sẽ nhớ mãi đến nhau

Rồi chúng ta có bao nhiêu quyển lưu bút mà không biết

cất nơi đâu.Những người bạn của lớp học đầu đời nay đã

đi về nơi nao ?

Những cánh phượng hồng ép vào sách vở, chùm hoa ti

gôn màu máu con tim đã tan theo cùng năm tháng.

Rồi những rung động của thưở đầu đời với bóng hình ai

vấn vương .

Nhớ tà áo trắng thơ ngây , nhớ mắt ai cười long lanh ,

nhớ nụ cười thẹn thùng để rồi bao năm không gặp nghìn

năm vẫn chưa quên. Rồi yêu câu thơ của Mường Mán 

Còn nhớ chi ngôi trường con gái

Lớp học sầu khung cửa giờ chơi

Cặp sách quăng đâu đó mất rồi

Vì O bận tay bồng, tay bế

Chuyện hôm ni sẽ thành chuyện kể

Những lúc chiều đem nắng sang sông

O bâng khuâng nhè nhẹ hỏi lòng

Mình nhớ ai mà buồn chi lạ  

Tất cả đã xếp lại trong ký ức của trường xưa.

Ngôi trường đầu tiên của tôi là trường Nguyễn Tri Phương

rất gần nhà đường Da bà Bầu (sau đổi tên là Nhật

Tảo),một tên đường mà tôi ngại ngùng khi phải cho địa chỉ

Trường nằm trên một con đường vòng sát là Hội Dục Anh

( nơi nuôi dưỡng trẻ mồ côi) và viện y tế . Ở giữa là bãi

cỏ rất rộng nên trẻ con hay ra đá banh , chạy nhảy chơi

đùa . Hồi mới di cư vào Nam hình như gđ tôi cũng tạm trú

ở đây nên sau đó thì chọn luôn làm nơi định cư.

Nhớ nhất là năm lớp nhì học với cô giáo Thảo và hay bị

đám bạn trêu chọc vì tên mình được ghép với một trò nam

thành danh từ kép ! Ngày nào đi học về cũng bị nghe

chúng hát : 

Q ui nếu bụng T sình thì sao

Mua chai thuốc chuột uống cho rồi đời 

Mà tôi nào có hiểu sình là gì rồi còn phải lăn ra chết nữa .

Thế rồi không muốn đi học, rồi khóc lóc muốn xin đổi

trường thế là bố tôi gửi gấm ngay cho chú út đang dậy ở

tuốt bên Gia Định.

Và tôi đã phải đi thật xa, phải ngồi sau xe lambretta của

chú M mỗi ngày để đến tận trường Chi Lăng . Mẹ tôi mua

cho tôi một chiếc mũ xếp rộng vành màu da trời rất thông

dụng vì có thể xếp gọn mà lúc đội thì bật xòe ra che nắng

Chỉ phải lúc gió mạnh thì vành mũ bằng sắt bật cong thay

đổi dạng xoành xoạch làm người đội không giống ai !

Những ngày lớp nhất với tôi mới khốn khổ vì lớp chú M

dậy toàn con trai chỉ có mình tôi là con gái ! Tôi được xếp

ngồi riêng ở một góc và bao giờ cũng phải là người giơ

tay đầu tiên trả lời câu hỏi của thầy giáo. Cũng may tôi vì

quá sợ chú nên chịu khó thuộc bài . Đã thế ở lớp tôi còn

làm một hình phạt nặng cho các trò nam như quì dưới

chân con gái hoặc dưới cột cờ giữa sân trường. Có lẽ sợ

bị quê với các lớp khác nên các bạn nhỏ đành chọn quì

cạnh tôi cho xong bản án . Mỗi tuần lớp con gái có giờ học

nữ công thêu thùa nhưng lớp tôi học chỉ có thủ công .Giờ

thể dục tôi cũng không được tham gia nên chỉ chọn một

góc để chơi đá cầu một mình. Và ngoài ra tôi còn biết chơi

đánh khăng , tạt lon , dích hình toàn là trò chơi của con

trai .Vì không có bạn nên những lúc rảnh ở lớp tôi chỉ biết

lấy bút vẽ . Mà tôi thấy mình vẽ cũng được lắm . Hình

toàn là công chúa với hàng mi cong vút mũi dọc dừa với

áo đầm xòe( như Barbie )chịu ảnh hưởng của loạt phim

Sissi do Romy Schneider đóng thời đó . Tuy nhiên không

dấu được chú tôi nên bị phạt vẽ 1000 “ con đầm “ mà phải

nhờ bà tôi năn nỉ ổng mới hạ xuống còn 100 ! Thế là chừa

luôn vẽ vời , thui chột một tài năng chưa đươc khám phá ..

Học ở Chi Lăng vài tháng thì chú M tôi bị gọi động viên ở

quân trường Thủ Đức . Tôi mừng lắm kết thúc những

ngày đi học căng thẳng dãi nắng dầm mưa , giã từ ngôi

trường xa xăm tận bên GĐ .

Bà tôi bảo tôi là “chó ba chùa” vì tôi lại phải theo chú Đ

đến trường Bình Đông học cho xong chương trình lớp

nhất . Mà cũng chả sao vì tôi biết làm gì ngoài đi học !

Chú Đ hiền và dễ thương lượng cũng chở tôi đến lớp chú

dạy mỗi ngày . Tôi không nhớ rõ đường đến trường chỉ

biết phải đi về phía Phú Lâm có trường TH Mạc Đĩnh Chi

rồi qua những ruộng đồng bát ngát và chạy mãi theo dọc

bờ sông .Thỉnh thoảng có những ruộng hoa sen mà tôi

vẫn luôn ao ước được lộị vào để nhấm nháp hạt sen thơm

ngát và hái những đóa hoa màu son tươi thắm ..

Ngôi trường BĐ tuy nhỏ bé nhưng trồng nhiều cây

phượng che nắng rất đẹp . Tôi nhớ nhất là nhà vệ sinh

kiểu nhà vườn miền nam được dựng trên ao với đàn cá

tra đói mồi nhảy tưng tưng khiến một con nhỏ ở thành phố

sợ hãi bỏ chạy. Chú tôi đành xin với ông hiệu trưởng của

trường cho tôi được sang nhà ông ngay bên cạnh để giải

tỏa nỗi niềm.. Các bạn trong lớp thật bình dị và dễ thương

khiến tôi an tâm hơn . Một bạn gái nhỏ tên Rậu dẫn tôi đi

hái trái ô môi ăn đen cả mồm rồi lội nước ven sông mỗi

khi chú tôi bận họp ở trường . Ngày đó có một trò nam ,

con ông hiệu trưởng dẫn tôi vào vườn hái tặng trái mãng

cầu xiêm mà phải nói dối khi mang về ! Và tôi cái gì lạ

cũng sợ,như sợ quen bạn trai vì đọc truyện của nhà văn

Duyên Anh có câu :

Con gái chơi với con trai

Về sau cái vú bằng hai quả dừa !

Thật tiếc thay một quãng đời ấu thơ non nớt .

Mùa hè năm đó tôi biết mình sẽ phải thi vào lớp đệ thất

một trường trung học nổi tiếng nên cũng đem bài vở học

lai rai .Bố tôi bắt mỗi ngày phải làm một bài toán trong

quyền “141 bài tính mẫu” do ông biên soạn in thành sách

thời dạy cho chị cả của tôi lúc ở Hà Nội . Rồi có lẽ thấy tôi

thích chơi với lũ trẻ trong xóm hơn là học nên một lần nữa

ông lại phải gửi tôi cho bác Ng Huy Côn tác giả quyển

“100 bài tính mẫu” đang dạy toán tại trường Tân Thanh

gần chợ Đũi . Bác giáo Côn ở khu Lê Đại Hành nên hai

buổi đi dạy bác cho ngừng taxi đón tôi theo .Bác trông văn

minh vì đi giày tây “đơ cu lơ” đen trắng và thích ca sĩ

Dalida . Điều này tôi biết vì bác hay hỏi tôi có nghe qua

chưa . Tôi thì còn bé tẹo chỉ nghe lóm những đĩa nhạc

của các anh tôi như Beattles , Shadows , Cliff Richard ,

Connie Francis ..thành ra mỗi người một thế giới âm nhạc

Bác C dạy toán rất dễ hiểu và mỗi khi chấm bài nộp , bác

cho tôi chọn trong ba màu mực trên cái bút Bic tối tân thần

kỳ ..

Thỉnh thoảng bác cũng thưởng cho tôi một ly chè hay cái

bánh sừng bò bên đường trước khi về nhà .

Học được vài tuần thì ngưng vì bác bị đau gì đó nên tôi lại

trở thành kẻ thất học triền miên .

Mùa hè năm đó phải gọi là đỏ lửa vì tôi như tù nhân giam

lỏng .Ngày nào sau bữa quà sáng là phải ngồi vào bàn

học với chương trình do bố tôi sắp đặt . Thế là hết những

buổi rong chơi , bán hàng bán quán , đào giun bắt dế . Tôi

,một cô bé sắp thành người lớn rồi !

Ngày thi đệ thất được tổ chức ở trường tiểu học Cầu Kho

trên đường Phát Diệm . Buổi sáng thi toán động tử xe đạp

mà tôi chỉ đủ giờ giải được ¾ nhưng buổi chiều thi câu

hỏi thường thức và luận văn khá hơn . Tôi đã tưởng thi rớt

nhưng lại đậu với hạng 78 .

Cuộc đời tôi đã lật sang một trang sách mới mà vẫn chưa

biết trường Trưng Vương ra sao.Nghe các anh tôi dọa

trường đó gần sở thú phải cẩn thận đề phòng hổ báo

xổng chuồng thì chỉ có từ chết tới tử thương .

Ngày nhập học thấy ngôi trường kín cổng cao tường với

những cánh cửa rất lớn làm tôi yên tâm hơn .Tuy nhiên

một đoạn hàng rào của sở thú chả hiểu vì sao bị thủng

lưới …Và hình như trong suốt 7 năm ở TV tôi chưa bao

giờ mua vé vào cửa sở thú !

 

Rồi tôi được khoác lên chiếc áo dài trắng đầu tiên mới

hãnh diện làm sao ! Hồi đó ngày thứ hai chào cờ phải

mặc áo dài xanh da trời tuy vậy thỉnh thoảng vẫn có màn

học trò bị phạt vì quên dù rằng còn rất ít tuổi .

Tôi phải đi xe trường mà mọi người hay gọi đùa là “xe bắt

chó”, nhét học trò hơn 60 đứa như cá hộp Sumaco .Vì xe

chở quá tải nên bao giờ cũng có vài đứa phải đứng không

có chỗ ngồi Tôi may mắn có một bạn luôn giữ chỗ bằng

cách để cặp sách bên cạnh nên tuy là những người cuối

cùng lên xe mà vẫn được ngồi . Ông tài lái xe gọi là ông

Sáu vì ông có sáu ngón tay ! Tôi hay nhìn bàn tay để trên

vô lăng của ông . Tôi nghĩ ông không muốn cắt bỏ vì ông

dùng để kẹp điếu thuốc lá khi lái xe ..Thời đó không cấm

hút thuốc nên ngồi gần đầu xe là cả người hôi mùi thuốc

và dầu săng diesel. Vậy mà tôi cũng ngồi xe đó được 3

năm trước khi làm anh hùng xa lộ dong duổi đoạn đường

dài từ chợ lớn đến sở thú !

Chiếc xe máy đầu tiên là mini Cady rất nhẹ màu xám xem

ra dễ điều khiển hơn chiếc Velo Solex ngày xưa của chị D

. Tôi đã khám phá phố phường Sài gòn , Chợ lớn vi vút

cho đến một hôm bánh xe cán nhằm cục đá ngã lăn ra

đường chảy máu đầy chân.Cũng may là đường không có

xe nhiều nên lại lồm cồm bò dậy dắt chiếc xe hư hao về

nhà ..

Sau đó tôi được cho một chiếc xe Suzuki màu đỏ ngon

lành hơn chỉ phải ống khói hơi thấp nên khi trời mưa lớn

ngập nước nơi đoạn đường Trần Quốc Toản thì xe không

nổ máy . Nhiều lần tôi đã phải gọi xích lô máy để mang xe

về . Có lẽ vậy mà bố tôi rất cưng con gái út sắm ngay cho

chiếc Honda dame C50 màu cẩm thạch mới toanh . Xe tôi

lúc nào cũng láng cóong và chạy ngon lành là nhờ cậu em

út lo bảo trì để lâu lâu mượn chạy vài vòng .

Đoạn đường đến trường rất dài nếu nhớ không lầm tôi

phải chạy xe gần 30 phút . Những hôm trời hơi lạnh còn

phải khoác thêm chiếc áo len ! Có thể vì tôi có đến 5 hay 6

áo màu khác nhau (do bố tôi nhờ một người quen mua

dùm bên HK ) nên có cớ để diện thôi …

Từ đường Thống Nhất rẽ vào Ng. Bỉnh Khiêm phải ngang

qua quán Hẹn nơi các nam sinh Võ Trường Toản hay tụ

tập làm chúng tôi rất ngại ngùng .Chả hiểu vì sao đoạn

đường N.B.K rất ngắn mà có tới hai trường nam và nữ

(không ưa nhau?) xây gần nhau . Các nữ sinh TV đi bộ

qua đó có cô mắc cở rảo bước , có cô “Lăng Ba vi bộ” cho

các anh thẫn thờ ..Chúng tôi đi xe nên qua cửa khẩu mau

lẹ ấy thế mà vẫn nghe được những lời châm chọc ..Nhiều

khi nhớ lại cũng thấy hơi bậy nhưng vui .

Cuối đường NBK là ngõ cụt vì có hàng rào chắn của công

xưởng hải quân . Trong đó có nhiều cây me và trái me

rụng ngập đường khiến nhiều cô học trò nho nhỏ thèm

thuồng.

Hàng cây bên đường rất cao và có nhiều sâu. Những

con sâu nhả tơ bay trong gió dính vào tóc ai ướt đẫm hơi

sương của buổi sớm mai .

Nhớ những giờ học với các thầy cô mến yêu .Nhớ hoàng

tử Chột trấn giữ cổng sau tuy nhăn nhó nhưng hay mềm

lòng với các cô em ngọt ngào . Nhớ chị Nụ dáng le te

chạy như ma đuổi .

Nhớ những hôm cúp cua hay phải nghỉ vì cô giáo đi đẻ là

chúng tôi có màn đi ăn quà ở chợ Bến Thành hay xem

cinema . Có lần không đủ tiền xem phim phải đi chui bằng

cách cho tiền ông quét rạp dẫn vào từ xuất đầu tiên chưa

có khách!

Nhớ hàng quà là những xe hàng rong nào đậu đỏ bánh

lọt , xâm bổ lượng, bò bía , bò khô ngon khỏi chê .Và nơi

trường lớp tôi đã cùng các bạn thân của tôi trải những

năm tháng vui vẻ lẫn lo âu đùa nghịch, cùng chia nhau

từng miếng cóc ổi và tâm sự nhiều bí mật của thời mới

lớn .

Ai cũng có một thời tuổi trẻ ngu ngơ nhưng dễ thương.

Đối với riêng tôi , mỗi khi có dịp đi qua trường cũ là lòng

lại bồi hồi, tim đập thật nhanh như tiếc nuối một chuyện gì.

Phải chăng một quãng đời trong sáng không muộn phiền

với bao mộng mơ đầy ước vọng của ngày mới lớn đã bỏ

ta mà đi ?

Hôm nay ngồi ghi lại như một chút gì để nhớ rồi để gió

cuốn đi .Các con chúng ta sẽ không bao giờ hiểu được

một cuộc sống bình dị , chả có gì vui chơi mà khi mẹ nó

(hay bố nó) kể lại lóng lánh những giọt nước mắt hạnh

phúc . 

 

Mỹ Trang

Montreal Canada