Chỉ một đoạn đường....
Lê Như Mai
Thời gian trôi qua thật nhanh. Tưởng như mọi chuyện mới xảy ra ngày hôm qua thôi, thế mà Hùng ra đi đã bốn năm rồi. Muốn viết ít hàng tưởng niệm nhân ngày giỗ của Hùng, nhưng Mai không khỏi phân vân. Mình biết nhau đã lâu lắm rồi, phải không Hùng? Khởi đầu từ những buổi chiều Hội Việt Mỹ với hai hàng cây cao vút trên con đường Mạc Đĩnh Chi năm 69. Rồi đến những giờ Văn Chương Việt Nam của thầy Đang ở Đại Học Văn Khoa Sài Gòn năm 70. Giảng đường không lớn lắm mà lại đông sinh viên. Mai hay đi học sớm, lăng xăng chạy hết chỗ này tới chỗ khác, đặt sách vở lên bàn, giữ chỗ cho bạn bè. Đâu biết rằng Hùng đã ngầm đặt cho Mai cái biệt danh “Loăng Quăng” ngay từ dạo ấy... Sau đó mình lại học chung lớp suốt ba năm tại Đại Học Sư Phạm Sài Gòn, phải không Hùng? Ngôi trường nhỏ bé, thơ mộng, nằm ẩn khuất trên con đường Cộng Hòa đã ghi lại những kỷ niệm khó quên của chúng mình suốt thời sinh viên đó. Mai nhớ có lần cả lớp vừa lãnh học bổng xong, hí hửng rủ nhau ra Rex xem phim Dr. Zivago, rồi ghé vào ăn bún chả trong passage Eden. Có hôm tụi mình đang tập dợt cho đêm văn nghệ tất niên sắp tới thì thầy Lê Văn bước vào lớp báo tin chương trình đã bị huỷ bỏ vì tình hình chiến sự lúc đó đã trở nên sôi động. Một lần sắp đến ngày thi, ngộp thở với danh sách bài học, bài đọc dài lê thê, tụi mình đã kéo đến nhà bà Southerland trên lầu Đêm Mầu Hồng, kèo nài xin giảm bớt một hai phần của môn lịch sử văn chương Mỹ. Nhớ đến những ngày tụi mình khăn áo chỉnh tề đi thực tập ở các trường trung học trong phạm vi Sài Gòn. Dẫu bề ngoài tụi mình cố gắng làm ra vẻ chững chạc, đạo mạo, nhưng trong bụng đứa nào cũng hồi hộp vì lúc đó học sinh có nhỏ hơn mình bao nhiêu tuổi đâu. Hùng còn nhớ không, cuối cùng, chính tại ngôi trường này, mình đã quyết định cộng chỉ số năm 72... Suốt quãng đường dài làm bạn với nhau, mình đã cùng nhau chia sẻ biết bao thăng trầm, buồn vui trong cuộc sống. Những ngày gian khổ ở Việt Nam sau tháng Tư đen năm 75. Lúc cả nhà chân ướt chân ráo dắt díu nhau đi định cư ở Canada năm 91. Đến khi mái ấm gia đình trở nên trống vắng vì con cái trưởng thành, bay ra khỏi tầm tay của cha mẹ, thì vợ chồng mình lại càng gắn bó với nhau, đậm đà hơn cả những ngày còn son trẻ rất nhiều, phải không Hùng? Ngần ấy kỷ niệm trong suốt 40 năm dài, Mai biết phải bắt đầu từ đâu đây Hùng?
Hùng ơi,
Hùng mất đi, ở cái tuổi 58, khi mái tóc trên đầu vẫn còn đen mướt, đã làm Mai hụt hẫng, chao đảo suốt một thời gian dài. Dẫu biết rằng có sinh thi` phải có tử, có hợp thi` phải có tan, nhất là khi biết được bệnh tình của Hùng đã trầm trọng như thế thi` giây phút chia lìa chắc chắn sẽ đến, nhưng Mai không thể nào ngờ nó lại đến quá nhanh như thế, Hùng ơi. Gia đình, bạn bè, ai cũng khuyên Mai nên cố gắng nguôi ngoai, nhưng làm sao có thể một sớm, một chiều quên đi người bạn đời của mình, phải không Hùng? Một vài người bạn đôi lần khuyên Mai nên dùng antidepressant nhưng Mai đã chối từ. Có thứ thuốc nào trị được một trái tim đã tan nát không Hùng? Và có phải một người nào đó đã từng nói, "Con người ta chịu đựng, hóa giải và xua tan nỗi đau đều chỉ có thể dựa vào chính mình. Thời gian là vị thầy thuốc giỏi nhất. Quan trọng là khi đau buồn bạn chọn cách sống thế nào"
Có một thời gian dài Mai đã đi chùa, tụng kinh, nghe giảng pháp hầu tìm quên lãng nhưng nỗi buồn đau cũng vẫn còn nguyên vẹn đó, Hùng à. Mỗi lần tụng kinh cầu siêu cho Hùng, khi niệm tới hồng danh đức Phật A di đà là Mai lại khóc vì không thể nào quên được giây phút cuối cùng của Hùng ở Palliative Care Unit...
22/4/2009
Hùng đã nằm thiêm thiếp trên giường bệnh suốt ngày hôm nay. Bỗng dưng Hùng ngồi bật dậy. Mắt mở to nhìn vợ con đang đứng chung quanh. Môi mấp máy tựa như muốn nói một điều gì nhưng lại không thể thốt được nên lời. Khi cô y tá tiếp tay Mai nhẹ nhàng đỡ Hùng nằm xuống giường thì Hùng thở hắt ra. Hơi thở cuối cùng. Đồng hồ chỉ một giờ sáng.
Hùng nằm đó. Bất động. Xa vắng. Năm mẹ con đứng bên giường, cố nén giòng nước mắt chỉ chực tuôn rơi, cùng nhau thành tâm niệm Phật suốt đêm hôm đó, với ước nguyện người chồng, người cha thương yêu của mình sớm thoát khỏi biển khổ sinh tử trầm luân….
Sau khi cúng 49 ngày, Mai qua Anh với gia đình An Lợi. Hy vọng những bận rộn trong cuộc sống thường ngày với hai đứa cháu ngoại bé bỏng sẽ giúp Mai nguôi ngoai phần nào. Nhưng tất cả đều vô ích, Hùng ơi!
Mỗi buổi chiều đến trường Westlea đón bé Khoa tan học về, Mai lại nhớ đến hình ảnh Hùng chạy thả diều, chơi xích đu với thằng cháu ngoại thương yêu cũng trong sân trường này năm trước. Hôm đến trường dự Grandparents ' day, Mai có cảm tưởng như Hùng vẫn còn quanh quẩn đâu đây. Thế là Mai ngồi trong góc sân, vừa khóc, vừa thầm trách móc sao Hùng lại vội vã từ bỏ gia đình ra đi như thế...
Hôm qua bé Anh gọi phone qua báo tin vợ chồng Thu Năm-Phù Sĩ Sơn, học trò của Hùng ngày xưa, trên đường từ Úc sang Nam Cali dự họp mặt Kiên Giang 2009 đã ghé qua Montreal một đêm để thắp cho Hùng một nén nhang. Thế là Mai đã thức trắng đêm, nghĩ nhớ đến Hùng, đến những chân tình mà bạn bè, đồng nghiệp, học trò đã dành cho Hùng. Mai cũng không khỏi nhớ đến dự tính đi Nam Cali họp mặt Kiên Giang lần này, dự tính đi một vòng Châu Âu, cũng như biết bao dự tính khác của vợ chồng mình mà giờ đành phải bỏ dở dang... Hùng ra đi, để lại cho Mai một khoảng trống quá lớn, không cách chi mà Mai có thể là một Như Mai của ngày nào đâu Hùng!
Gần ba năm sau khi Hùng ra đi, ngoài giờ làm việc Mai hoàn toàn sống kép kín, không tham dự bất kỳ một sinh hoạt, tiệc tùng vui chơi nào, dù là với bạn bè, học trò hay trong cộng đồng. Dường như Mai chẳng còn tha thiết một điều gì nữa, Hùng à. Sáng dậy sớm, thắp nhang, cúng cơm. Rồi đi làm. Buổi chiều tan sở, đôi khi bắt gặp bước chân mình vội vã trở về, lại rơi nước mắt khi chợt nhớ ra rằng giờ chẳng còn có ai trông mong, chờ đợi mình ở nhà nữa đâu ...Mai thật sự không ngờ rằng từ ngày không có Hùng cuộc sống của Mai lại trở nên đơn điệu và vô vọng tới dường đó, Hùng à!
Hùng còn nhớ không, thời gian cuối, khi Hùng về nhà chờ ngày trở lại bệnh viện làm chemoembolization, có lần mình đã cùng nghe Diễm Liên hát bài Đời Đá Vàng của Vũ Thành An. Giờ đây, mỗi khi nghe lại bản nhạc này, Mai mới thấy thấm thía làm sao. Đôi lúc Mai đã tự hỏi, tại sao mình cứ tiếp tục quay cuồng trong cuộc sống này, khi không có Hùng bên cạnh, đời chẳng còn một niềm vui. Vẫn biết rằng Mai không thể bỏ cuộc, vì phải thay Hùng làm tròn bổn phận đối với đám con cháu của mình, nhưng Mai không biết mình sẽ có thể kéo dài như thế này được bao lâu nữa, Hùng ơi!
1/1/2011
Sáng nay, thắp nhang cho Hùng, Mai lại khóc. Hùng còn nhớ không, ngày này, hai năm về trước, vợ chồng mình đang ở Cuba. Ngày đầu năm dương lịch Hùng mướn chiếc scooter, chở Mai chạy vòng vòng khắp mọi ngõ ngách của hòn đảo Cayo Coco. Bây giờ thì tất cả chỉ còn là kỷ niệm. Và Hùng chẳng còn lại gì ngoài một nắm tro bụi. Vẫn biết đời người là vô thường, thân xác này là tạm bợ nhưng Mai không khỏi đau lòng mỗi khi nghĩ nhớ đến Hùng, Hùng ơi!
Hôm qua là sinh nhật của Hùng. Bé Anh mua bó hoa cắm trên bàn thờ. Bé An loay hoay làm mứt, nấu chè cúng. Mai buồn nhưng không khóc. Tụng kinh cầu siêu cho Hùng xong, trằn trọc đến ba giờ sáng vẫn không ngủ được, đầu óc cứ suy nghĩ mông lung.
Nhiều khi Mai tự trách ngày xưa sao mình mê muội quá, không biết vui hưởng cái hạnh phúc đang nằm trong tầm tay. Có những lúc giận hờn, buồn phiền vì những điều thật nhỏ nhoi trong cuộc sống Mai đã lặng thinh, không nói năng gì với Hùng suốt mấy ngày liền. Có ngờ đâu đến giờ này dẫu muốn nói với Hùng dù chỉ một lời thôi cũng không thể được, Hùng ơi. Đời người thật ngắn ngủi, mong manh. Có đó, rồi mất đó. Đến khi Mai nhận thức dược điều này thì đã quá muộn rồi, phải không Hùng?
Ngày tháng tiếp tục trôi qua .... Những bận rộn trong cuộc sống thường nhật cứ cuốn hút mình theo vòng quay của nó, không còn thơì giờ để suy nghĩ, nhớ nhung. Tuy nhiên, mỗi khi có chút gì gợi nhớ, Mai lại không khỏi đau lòng. Như hôm thứ năm, một bệnh nhân của Mai sắp sửa lìa đời. Nhìn ông chồng ngày đêm ngồi bên giường bệnh, hai tay nắm chặt bàn tay người vợ đã hôn mê như muốn níu kéo, giành giật với tử thần, trong khi nước mắt đã ràn rụa trên gương mặt già nua, Mai lại chạnh lòng. Tối đó, trong giấc ngủ, Mai mơ thấy mình khóc lóc, than trách Hùng sao vội bỏ Mai mà đi...
Những lúc tình cờ nhìn thấy cặp vợ chồng già, chân tay run rẩy, lọng cọng chăm sóc cho nhau khi một trong hai người phải nằm bệnh viện, Mai lại xúc động vì nghĩ đến nỗi bất hạnh của mình. Dù chẳng biết họ là ai, dù công việc có bề bộn tới đâu, Mai vẫn dành chút thì giờ hỏi han và chúc mừng họ đã may mắn tới giờ này vẫn còn có được một người để thương yêu, kề cận, và được cùng nhau đi đến cuối đời. Ôi cái ước mơ Mai không thể nào có được, phải không Hùng?
Hùng còn nhớ không, từ ngày sang Canada, đêm 30 nào gia đình mình cũng đến chùa đón giao thừa, bất kể trời mùa đông lạnh lẽo, băng giá tới đâu. Mùi trầm hương tràn ngập trong chánh điện. Tiếng pháo nổ đì đùng giây phút đầu tiên bước qua năm mới. Những bông đỗ mai vàng tươi thắm. Bạn bè, người quen gặp nhau tươi cười bắt tay, chúc mừng năm mới. Tiếng Việt râm ran khắp nơi. Tưởng như mình đang sống ở quê nhà...
Từ ngày Hùng mất đi, Mai không còn lên chùa đón giao thừa nữa, Hùng à. Sợ rằng mình lại đau lòng thêm. Năm nay, dù không có ngày 30, nhưng không hiểu sao trong lòng Mai cứ vang vọng những câu hát quen thuộc mà mình hay ngâm nga những đêm 30 năm xưa.
Ngày tháng tiếp tục trôi qua .... Những bận rộn trong cuộc sống thường nhật cứ cuốn hút mình theo vòng quay của nó, không còn thơì giờ để suy nghĩ, nhớ nhung. Tuy nhiên, mỗi khi có chút gì gợi nhớ, Mai lại không khỏi đau lòng. Như hôm thứ năm, một bệnh nhân của Mai sắp sửa lìa đời. Nhìn ông chồng ngày đêm ngồi bên giường bệnh, hai tay nắm chặt bàn tay người vợ đã hôn mê như muốn níu kéo, giành giật với tử thần, trong khi nước mắt đã ràn rụa trên gương mặt già nua, Mai lại chạnh lòng. Tối đó, trong giấc ngủ, Mai mơ thấy mình khóc lóc, than trách Hùng sao vội bỏ Mai mà đi...
Những lúc tình cờ nhìn thấy cặp vợ chồng già, chân tay run rẩy, lọng cọng chăm sóc cho nhau khi một trong hai người phải nằm bệnh viện, Mai lại xúc động vì nghĩ đến nỗi bất hạnh của mình. Dù chẳng biết họ là ai, dù công việc có bề bộn tới đâu, Mai vẫn dành chút thì giờ hỏi han và chúc mừng họ đã may mắn tới giờ này vẫn còn có được một người để thương yêu, kề cận, và được cùng nhau đi đến cuối đời. Ôi cái ước mơ Mai không thể nào có được, phải không Hùng?
Hùng còn nhớ không, từ ngày sang Canada, đêm 30 nào gia đình mình cũng đến chùa đón giao thừa, bất kể trời mùa đông lạnh lẽo, băng giá tới đâu. Mùi trầm hương tràn ngập trong chánh điện. Tiếng pháo nổ đì đùng giây phút đầu tiên bước qua năm mới. Những bông đỗ mai vàng tươi thắm. Bạn bè, người quen gặp nhau tươi cười bắt tay, chúc mừng năm mới. Tiếng Việt râm ran khắp nơi. Tưởng như mình đang sống ở quê nhà...
Từ ngày Hùng mất đi, Mai không còn lên chùa đón giao thừa nữa, Hùng à. Sợ rằng mình lại đau lòng thêm. Năm nay, dù không có ngày 30, nhưng không hiểu sao trong lòng Mai cứ vang vọng những câu hát quen thuộc mà mình hay ngâm nga những đêm 30 năm xưa.
...Tháng ngày đã trôi qua. Tình đã phôi pha. Người khuất xa. Chỉ còn chút hương xưa giờ cũng phong ba, rụng cùng mùa. Giòng sông đen, hồn đêm thâu thao thức. Ngàn vì sao mọc hay lệ khóc nhau? Đã mòn chết theo sau ngày vực sâu. Rớt hoài xuống hư không cuộc tình đau...*
Bạn bè cứ an ủi rằng dù gì Mai cũng đã có được một mối tình trọn vẹn. Sao mà trọn vẹn cho được khi mà suốt mấy năm qua, mỗi lần Tết đến lòng cứ quặn đau và nước mắt lại rưng rưng như thế này. Dẫu Mai vẫn luôn nhắc nhở mình phải cố gắng lên. Lâu rồi đời mình cũng qua thôi...
Hùng thương yêu,
Có phải mọi chuyện trên đời đều phải tuỳ duyên không Hùng? Còn nhớ năm 98 khi gia đình mình qua San José dự đám cưới của một em cựu học sinh Nguyễn Trung Trực, mình đã tìm đến chùa Kim Sơn trên núi, được sư trụ trì cho một số băng casette thâu lại những bài pháp thoại. Khi về Montreal mỗi tối Hùng đã chăm chú lắng nghe những lời giảng ấy. Rồi` thay đổi hẳn tính tình. Trong khi Mai cứ tiếp tục lặn hụp trong vòng tham sân si, không hề quan tâm tới Phật pháp, mãi cho tới khi Hùng qua đời...
Mấy hôm nay Mai sang Virginia dự Pháp hội Địa Tạng của thầy Hằng Trường. Buổi sáng cuối cùng, thầy dẫn đám đệ tử đi tìm địa điểm tập thiền trong khu rừng mùa Thu tràn ngập lá vàng của Camp Fraser. Bỗng dưng thầy dừng bước trước hai cây phong già cỗi mọc kề bên nhau. Hai thân cây có khúc xoắn xuýt đan vào nhau nhưng khi gần đến ngọn chúng lại tách ra, mỗi cây một hướng, vươn thẳng lên bầu trời xanh thẳm trên cao. “Các bác thấy đó, hai cây phong này cũng giống như một cặp vợ chồng, dù gắn bó với nhau đến mấy, rồi cũng có lúc phải chia xa. Mỗi người phải tự kiếm tìm một hướng phát triển riêng cho mình.” Mai đã đứng sững lại một lúc. Và cuối cùng Mai đã hiểu được rằng, dù gì đi nữa, vợ chồng mình cũng chỉ có thể cùng nhau đi chung một đoạn đường, chỉ một đoạn đường thôi, phải không Hùng?
Gia đình An Lợi đã dọn về Montreal rồi Hùng à. Vợ chồng Trinh Anh vẫn ở trên lầu. Nhà mình giờ đã có cả thảy năm đứa cháu nội ngoại bé bỏng, suốt ngày bi ba bi bô, giúp Mai nguôi ngoai được phần nào. Tuy nhiên, đôi khi nhìn đàn cháu quấn quít chung quanh Mai không khỏi xót xa. Hùng lúc nào cũng thương yêu, cưng chiều con cháu mà lại không được ở bên con cháu dài lâu, nhất là không được trông thấy "thằng cu Em" đứa cháu nội mà Hùng hằng trông mong. Cuộc đời đâu phải lúc nào cũng trôi chảy giống như ý mình đâu, phải không Hùng?
Hùng ơi, dù Hùng không còn nữa nhưng ngôi nhà thân yêu của mình giờ đây vẫn mở rộng cửa đón chào bạn bè, học trò thân thương. Căn phòng dành riêng cho khách phương xa vẫn còn đó. Những chữ ký lưu niệm trên bức tường trắng vẫn tiếp nối, đó Hùng. Có lần Mai đã nhắc nhở các con, nhà mình tuy nhỏ bé, cũ kỹ nhưng Hùng đã bỏ biết bao công sức, thời gian vào đó để biến nó thành một mái ấm gia đình. Giờ Hùng đã ra đi, Mai sẽ cố gắng thực hiện những dự tính còn bỏ dở của Hùng. Một mai khi Mai không còn nữa thì các con hãy tiếp tục gìn giữ ngôi nhà, không phải vì giá trị vật chất của nó mà vì nơi đây chất chứa không biết bao nhiêu dấu tích, bao nhiêu kỷ niệm của Hùng. Mai tin các con sẽ nghe lời vì lúc nào chúng cũng rất thương yêu, kính trọng người cha tài hoa nhưng vắn số của chúng.
Hùng ơi, Hùng ra đi đã bốn năm rồi nhưng Mai vẫn tiếp tục giữ gìn mối quan hệ thân thương với các thầy cô, bạn bè cũng như các em cựu học sinh Nguyễn Trung Trực ngày nào. Vẫn thường xuyên chia sẻ mọi buồn vui với các anh em trên Toronto. Đã qua Úc, thăm viếng gia đình bạn bè đồng nghiệp, học trò ở Sydney cũng như Melbourne. Như một lời cảm tạ những chân tình các anh em đã dành cho gia đình mình từ trước đến nay. Và Mai cũng đã được gặp anh chị Trực trước khi anh qua đời...Cùng với gia đình Cựu Giáo Chức, Mai đã đi xuyên suốt ba tỉnh vùng Maritimes như mình đã ước hẹn với các anh chị trong đêm cắm trại năm nào. Thôi thì Hùng cứ yên lòng ra đi, nghe Hùng. Mai sẽ cố gắng vui sống với bạn bè, con cháu trong quãng đời còn lại này. Tất cả rồi cũng sẽ qua đi thôi, phải không Hùng?
...Em đừng khóc, đừng buồn, đừng nhìn nữa.
Cứ cúi đầu, cứ thế mà ra đi.
Trời sẽ tối, tiếc thương rồi sẽ hết.
Và dấu giầy mai sẽ lá sương che...**
Thương yêu,
Lê Như Mai
24/2/2013
Ghi chú:
* Em đến thăm anh đêm 30, thơ Nguyễn Đình Toàn, Vũ Thành An phổ nhạc
** Khi Em về, thơ Nguyễn Đình Toàn
.jpg)
