Trang thơ nhạc tuần này xin gửi đến các bạn những bài hát được trình bày bằng giọng Quảng Nam của ca sĩ Ánh Tuyết, cùng bài viết của nhà báo Bùi Bảo Trúc trong mục Thư gửi bạn ta.
Cám ơn Mỹ Trang đã chuyển cho bài viết Thư gửi bạn ta, và nhờ đó P.Hà đã vào youtube để tìm được vài bài hát của ca sĩ Ánh Tuyết, để chúng ta cùng thưởng thức thêm một nét độc đáo của âm nhạc VN khi được trình bày không bằng giọng Bắc thông thường.
Bạn ta,
Nói theo một kiểu nói của người Mỹ, tôi "nợ" giọng Quảng Nam một lời xin lỗi.
Tôi sống ở miền Nam bằng ấy năm mà chưa bao giờ nói được một câu tử tế nào về cái giọng mà các bạn của tôi gọi là "giọng Nẫu" trong khi tôi mê gần chết giọng Sài Gòn và giọng Huế. Tôi di cư từ Hà Nội vào Sài Gòn khi còn rất nhỏ, mang theo được từ Hà Nội có hai cái dấu hỏi và ngã. Sống ở miền Nam một số năm, tôi cho tôi là một tên Nam kỳ từ đầu đến chân nhờ ăn gạo miền Nam, uống nước miền Nam, và có bạn bè hầu hết là Nam kỳ. Ngoài Huế, tôi không biết gì về những nơi khác thuộc miền Trung, miền có những con người (bị coi là) hay cãi, hay co... tôi mang trong lòng rất nhiều hối tiếc vì chưa đến được Hội An, lại cũng chưa được một lần ghé qua vùng đất của Ngũ Phụng Tề Phi...
Giọng nói của người Quảng Nam bị lôi ra diễu khá nhiều. Ông Nguyễn Cao Kỳ có lần đã phải xin lỗi vì nhái tiếng Quảng tại một cuộc họp báo khi hỏi các nhà báo rằng báo chí có còn "théc méc" gì nữa không...
Một người bạn người Quảng Nam của tôi, giáo sư Nguyễn Hưng Quốc, cũng có lần tự thú nhận trên một trang blog của đài tiếng nói Hoa kỳ là ông không thích cái giọng Quảng của ông, và ông nói thẳng tiếng Việt giọng Quảng không đúng, nhất là các nguyên âm a, ă và o.
Không như nhà phê bình văn học Nguyễn Hưng Quốc, người chính gốc Quảng Nam, tôi chẳng bao giờ nói ra điều đó. Những âm thanh nhại theo giọng Quảng Nam bao giờ cũng làm cho người nghe kinh ngạc, rồi khi hiểu ra thì không thể không cười được.
Tôi rất ít (được) nghe giọng của người Quảng. Những người Quảng Nam mà tôi quen thì gần như tất cả đều sửa đi phần nào cái giọng của họ. Giáo sư Quốc là một. Nên có thể nói là nghe chính giọng Quảng thì tôi chưa bao giờ. Giọng nói đã vậy, còn giọng hát thì lại càng không. Những giọng hát mà tôi biết là của đất Quảng Nam cũng không hát bằng giọng Quảng. Điều này thì luôn cả những tiếng hát sinh trưởng ở miền Nam cũng làm. Hầu như tất cả đều hát bằng giọng Bắc vì một suy nghĩ sai lầm cho rằng giọng Bắc mới đúng và mới hay. Trong khi về phương diện ngữ học thì giọng Bắc đúng với miền Bắc, giọng Nam đúng với người miền Nam. Mà đã chắc gì giọng Bắc là hay, và các giọng khác không hay.
Nếu các ông cố đạo Bồ Đào Nha đổ bộ xuống Quảng Nam, ghi lại những âm của phương ngữ xứ Quảng để hình thành hệ thống chữ quốc ngữ thì tiếng Bắc làm thế nào được coi là đúng?
Tôi chưa được nghe giọng Quảng hát tân nhạc Việt. Tôi đã nghĩ sai lầm rằng hát bằng giọng Quảng chắc không hay, không đúng lắm.
Nhưng hôm qua, tôi được nghe giọng Quảng hát một bài ca rất quen. Đó là bài Mưa Chiều Kỷ Niệm của Quốc Kỳ và Duy Yên. Bạn có thể tìm trong internet để nghe bài hát này. Cứ đánh những chữ "mua chieu ky niem anh tuyet" là thấy ngay.
Nghe xong bài ca khúc này, tôi lại càng thấy tôi sai lầm nặng. Ca khúc này hát bằng giọng Quảng nghe hay vô cùng. Vậy mà sao tôi chưa bao giờ được nghe nó bằng giọng Quảng? Thiếu sót và ân hận biết là chừng nào!
Ánh Tuyết đã thực hiện xong nguyên một CD những ca khúc hát bằng giọng Quảng và sẽ phát hành cuối năm nay. Cái CD player trong chiếc xe của tôi chắc sẽ bị cho hát đi hát lại cái CD này của Ánh Tuyết, và bài Mưa Chiều Kỷ Niệm sẽ được cho "repeat" đến tận sang năm để thay một lời xin lỗi và cám ơn muộn màng tới giọng Quảng Nam mà tôi chỉ mới đây mới được nghe.
Giáo sư Nguyễn Hưng Quốc có sai lầm khi cho rằng giọng Quảng Nam của ông không hay và không đúng. Giọng Quảng Nam hát tình ca nghe hay không chịu được.
BBT.
+ Có lẽ do chất giọng và tình cảm của mình khi đưa vào bài hát. Người Quảng vốn dĩ “ăn to nói lớn”, “ăn cục nói hòn” nên ngôn ngữ nói mới nghe qua cứ nghĩ thô ráp, cộc cằn nhưng ẩn chứa bên trong là cả một nỗi niềm. Vì vậy, cần bóc tách lớp vỏ bên ngoài mới hiểu hết những ngụ ý bên trong. Tiếng Quảng khi được cất lên trên giai điệu bolero nghe nhỏ nhẹ, thỏ thẻ và chân thật. Cả hai tố chất đó cộng hưởng lại để kể những câu chuyện tình, chuyện đời vốn là thế mạnh của dòng nhạc bolero sẽ làm cho người nghe yêu mến những ngôn từ này. Hy vọng những ai chưa đến, chưa biết Quảng Nam khi nghe những ca khúc này sẽ cảm và đến với nơi này thông qua con đường âm nhạc.
BBT.
. Vì sao chị chọn cách thể hiện các ca khúc bằng giọng Quảng Nam?
+ Ca sĩ Ánh Tuyết: Trong một dịp tình cờ tôi gặp lại một người bạn đang có phòng thu âm ở Đà Nẵng. Anh đánh đàn và tôi thử thể hiện một vài ca khúc bằng giọng Quảng. Khi tôi vừa hát xong, anh bạn thốt lên: “Nghe cũng hay đó chứ”. Toàn bộ buổi hát thử giọng đó được thu âm. Tối về khách sạn tôi mở nghe lại, ban đầu thấy nó buồn cười nhưng nghe kỹ thì nó thấm. Thấy giọng Quảng sao mà mộc mạc, chân chất, thật thà lại đơn giản. Mỗi từ ngữ như mang tâm trạng, như trút hết cả tâm can, nỗi lòng của người nói trong đó. Đôi ba từ còn cho thấy được sự tự ti, tự phụ của con người xứ này. Càng nghe tôi càng thấy thương thương, tội tội cái giọng Quảng, có cái gì đó chất chứa bên trong mà chưa ai hiểu được. Từ đó tôi mới tự hỏi lòng tại sao mình không hát bằng giọng Quảng một cách nghiêm chỉnh để người nghe có thể thấu hiểu và chia sẻ.
. Liệu cách trình bày này của chị có nhận được sự đồng điệu của những người chưa từng nghe qua giọng Quảng?
+ Thường thì giọng Quảng rất khó nghe, khi nói sẽ khiến nhiều người không hiểu, dễ làm đối phương bật cười, chế giễu. Nhưng khi đặt nó trong một bài hát mà nhiều người đã biết được ca từ và quen với giai điệu thì cũng dễ đi vào lòng người. Và dòng nhạc tôi chọn là bolero vốn đã rất đỗi quen thuộc với nhiều người nghe nhạc nên tôi hy vọng sẽ được công chúng đón nhận.
. Có người khi nghe bài hát Mưa chiều kỷ niệm của chị trên YouTube đã nhận định: “Hóa ra giọng Quảng thô ráp vẫn có thể thể hiện một cách tinh tế một nhạc phẩm sang trọng như vậy!”. Chị nghĩ sao?
Dự kiến album gồm những ca khúc được trình bày bằng giọng Quảng Nam của ca sĩ Ánh Tuyết sẽ ra mắt vào tháng 11-2012. Trong đó, Ánh Tuyết sẽ trình bày một số ca khúc quen thuộc như Mưa chiều kỷ niệm, Rừng lá thấp, Chuyến tàu hoàng hôn…
|
. Chị gửi gắm gì thông qua những ca khúc đã trình bày trong album sắp tới?
+ Lâu nay mọi người hát giọng Quảng chỉ mang tính châm chọc, hoặc trình bày trong các trích đoạn hài kịch nhằm mục đích gây cười nhưng ít ai hát một cách nghiêm túc. Tôi là người tiên phong trong lĩnh vực này, là người hứng mũi chịu sào trước “búa rìu của dư luận”. Nhưng không hề chi, quan trọng là thông qua cách thể hiện như vậy tôi muốn người Quảng Nam cũng hãnh diện với giọng nói của mình và góp phần bảo tồn văn hóa trong giọng nói. Ở Hội An hiện tại du lịch đang phát triển nhưng những từ địa phương tính lại đang dần mai một và mất dần. Mọi người nơi đây không còn tự tin dùng tiếng địa phương để trao đổi mà họ dùng ngôn ngữ khác hoặc giả giọng của vùng miền khác để giao tiếp. Nếu như những ngôn ngữ địa phương này mất đi thì đó là một nỗi đau của tôi.
BM cũng xin được phép chép lại câu của Bùi Bảo Trúc- rất chính xác và đúng hệt ý của BM
ReplyDelete" Nghe xong bài ca khúc này .. (bằng giọng Quảng Nam của ca sĩ Ánh Tuyết.) , tôi lại càng thấy tôi sai lầm nặng. Ca khúc này hát bằng giọng Quảng nghe hay vô cùng. Vậy mà sao tôi chưa bao giờ được nghe nó bằng giọng Quảng? Thiếu sót và ân hận biết là chừng nào! "
BRAVO, BIS BIS .. ... vào TV 6370 web blog -- thưởng thức những bài hát chon lọc, giọng ca truyền cảm do nhiều ca sĩ , nhac sĩ với phong thái đặc biêt.. Tuyệt cú mèo !!
Trang Thơ Nhạc cuối tuần - # 1
Than men
BM
Ánh Tuyết hát thì đã hay rồi nhưng nếu có một bài hát sáng tác bởi một nhạc sỹ Quảng Nam với những âm từ đặc trưng gốc Quảng thì cô ca sỹ Ánh Tuyết sẽ hát tuyệt vời hơn... Dù sao cũng cám ơn đã được nghe ké.
ReplyDeleteCám ơn Bạch Mai luôn viết những lời comments thật dễ thương để khích lệ QBĐ cũng như ĐSTV Blog Web.
ReplyDeleteThiệt tình thì lần đầu nghe Ca Sĩ Ánh Tuyết hát bằng giọng Quảng Nam,PH cũng thấy buồn cười như Ca Sĩ AT đã nói. Nhưng khi nghe lại thì thấy hát nhạc bằng giọng Quảng, cũng có cái hay độc đáo và dễ thương riêng.
Cũng như khi mình nghe giọng Bắc thì như tiếng chim líu lo thánh thót đáng yêu, giọng Nam thì ngọt ngào như đường như mật, và giọng Huế thì êm đềm quyến rũ.
Nhưng cũng thiệt tình thì PH vẫn thích nghe hát nhạc bằng giọng Bắc hơn.