NỤ CƯỜI ANGKOR WAT- TUL

               Đi qua  cửa khẩu Mộc Bài thuộc tỉnh Tây Ninh , hình ảnh  cuối cùng của VN là tháp cao     khắc họa trống đồng với  cánh chim Lạc Việt,   lùi dần sau lưng , để biết rằng đã bước vào lãnh thổ Cam Bốt .. Những dãy nhà   hiện ra đầu tiên hai bên đường , trông thoáng qua ngỡ là trường học nhưng thực sự là   những sòng bài . Cách  xây dựng  giản đơn , có phần thô sơ , tạm bợ  , nơi những con bạc đổ xô đến , một số khá lớn  từ VN.,  những đường dây cờ bạc tàn nhẫn và khắc nghiệt ,những  ân oán giang hồ nguy hiểm  đón chờ những con bạc  đến thí mạng, những kẻ ngây thơ còn tin có thể  làm giàu,  thay đổi thân phận một sớm một chiều vào con đường cờ bạc  ,   ở đây suy nghĩ kiểu này là tự do , được coi như tuyệt đối.

              Đi dần vào địa phận Cam bốt , làng mạc thưa thớt , ruộng đất trồng trọt vẫn mang hình ảnh nông nghiệp từ bao thế kỷ trước , cũng con trâu , lưỡi cày và sức lao động đổ ra trên cánh đồng. Cái nghèo bất tận nhởn nhơ hàng ngàn  năm nay , không biết bao giờ mới  thay đổi  ? cũng như VN ,Cam Bốt  trải qua không biết bao nhiêu thế lực thống trị , cách mạng  nhưng ,đâu vẫn hoàn đấy , nghèo khổ và chậm tiến vẫn là bộ mặt chung ,  nhất là ở nông thôn.  
            
Bối cảnh định mệnh gắn liền với hình ảnh của cây thốt nốt.

Cánh đồng thốt nốt  tuyệt vời 
(hình minh họa trên internet)

              Hình ảnh của những cây thốt nốt hiện ra như một biểu tượng mạnh mẽ , thơ mộng và bất diệt về một nước Cam Bốt  hàng  ngàn năm lịch sử , từ bộ lạc đến sứ quân  chuyển sang   chế độ phong kiến .  Lịch sử Cam bốt cũng đầy  những cuộc xâm lăng đẫm máu của người Siêm (Thai Land) , người Chàm  và .ngay cả từ VN , những cuộc chiến tranh Nam tiến của triều đình VN , , những mưu kế chiém đất châu Ô Châu Rí từ cuộc hôn nhân của Huyền Trân công Chúa , . Cam bốt  cũng không thoát khỏi cuộc đô hộ của Pháp với bán đảo Dông Dương gồm Việt Miên Lào và  cuộc chiến tranh giữa hai thế lực cộng sản và tự do mà  chiến tranh VN là trung tâm..

 

TUL đứng trước Tượng hoàng thân Sihanuc tai thủ đô  Phnôm Pênh

               Tuy vậy  người  Cam Bốt vẫn sùng bái  chính quyền của quốc vương Sihanuc. Năm 1975 , chiến tranh VN  chấm dứt ,đồng nghĩa với một chuyển biến lịch sử bao trùm cả ' Đông Dương"  , chúng ta  chứng kiến Cam Bốt  rơi vào một thời kỳ tuyệt chủng ,vua Sihanuc phải lưu vong  , Khmer đỏ dành được chính quyền với quyền cai trị cực đoan   của Pôn Pốt  , ông này tin tưởng vào một Cam Bốt phải được làm lại từ đầu , với những trẻ em được đào tạo huấn luyện thành những Khmer đỏ tinh túy để  làm  nền tảng cho một nước Cam Bốt mới , theo chủ nghĩa xã hội . Sự  cuồng tín này đưa tói cái lý phải giết tất cả những người có một chút  đầu óc , những trí thức và tất cả những kẻ chống đối . Đó cũng là lý do vào thời đó xảy ra nạn "cáp duồn"  tức là chặt đầu người VN  thả trôi sông ,  mối căm thù  VN  trở nên phổ biến , những cuộc tàn phá làng mạc, cướp bóc giết người xảy ra hàng đêm cho những  làng mạc VN   sát   gần biên giới với Cam bốt  .     Cuộc tàn sát của  Pôn Pốt  lên đến hàng triệu,  triệu  người , sự tàn ác còn hơn cả  Hitler thời Đức quốc Xã..  Người ta đã làm phim  nói về  cánh đồng chết,  giết người hàng loạt  cũng như  những trai tập trung,  nơi những người dân vô tội phải lao động cực khổ , trong những đìều kiện man rợ , bịnh tật ,  đói khát ,  kiệt sức và lần lượt lịm tắt không một chút thương xót.    Được biết Pôn Pốt là kẻ đã từng du học bên Pháp, gia nhập Khmer đỏ và  kẻ mà định mệnh đau thương đã trao cho người dân  Cam bốt ., nói như thế để thấy rằng đây không phải là sự chọn lựa của họ.
             Chế độ diệt chủng  đã  hoang tàn Cam bốt , phần lớn người sống sót chỉ là đàn bà và trẻ em , đàn ông nhất là những trí thức đã biến mất trong đời sống từ thành thị tới thôn quê . Cam bốt lùi vào tăm tối , gần như xa lạ với văn minh của loải người . Cho tới năm 1979, thủ tướng Hun Sen với sự trợ giúp của VN đã đánh qua Cam bốt , lật đổ Pôn Pốt , ông Hun Sen lên làm thủ tướng cho tới ngày nay .  Nước Cam bốt hồi sinh trên đống tro tàn và thật rõ ràng  sự sùng bái quốc vương Sahanuc vẫn là thế lực mạnh nhất .Mọi người cố quên đi cơn ác mộng Pôn Pốt , sống lại cuôc đời bình thường , xây dựng lại những đổ vỡ và kiêu hãnh về một quá khứ  Cam Bốt .

Cây thốt nốt và tiếng nói tâm linh .

             Đi  sâu vào địa phận  Cam bốt về hướng bắc để tới Siêm riệp , một trong những thành phố lớn của Cam bốt , những cây thốt nốt gần như là một  loại cây có tiếng nói tâm linh  , người ta dùng biểu tượng cây thốt nốt như một niềm tin , Cây thốt nốt ở Cam bốt được xem như là quốc huy , đang có kế hoạch trồng thêm thốt nốt cũng như người nào  tự ý chặt bỏ cây này  sẽ bị phạt rất nặng. Cây thốt nốt nửa giống cây dừa nửa giống cây cau , trái nó cũng từng chùm , bổ ra trong có cùi trắng dẻo và thơm như một miếng thạch. Người ta hứng và làm  đường  từ cây thốt nốt đực , đường thốt nốt rất thơm , ngọt thanh và đắt hơn đường mía , nó cũng có màu vàng thường được nén thành từng bánh nhỏ hình tròn Chè nấu bằng đường thốt nốt ăn mát và thơm ngon , nghe nói chứ kẻ viết bài này cũng chưa từng được nếm , có mua vài bánh đường thốt nốt giá khoảng $ 2 US nhưng ăn thì cũng chẳng thấy khác chi đường miá , nên nghi người ta làm giả mạo hoặc trộn thêm đường miá vì trồng  một cây thốt nốt phải mất khoảng 20 năm mói cho thu hoạch , giá trị thời gian , nếu kể vào giá thành thì không thể  rẻ như thế được.  Hình ảnh tuyệt đẹp có phần lãng mạn khi những cây thốt nốt in bóng trên  nền trời  . Buổi sáng dáng cây cao vút , xoè tán lên trời xanh , loang loáng nắng , buổi trưa cây đứng im như thóc , nhẫn nại và bao dung , buổi chiều  cây  đen gầy trên nền trời  màu lam tím, thảng thốt cô đơn,  vô vọng .   Lòng tự hỏi,  ngoài những tỉnh cực nam sát với Cam bốt có trồng thốt nốt , những nơi khác ở  VN  không thấy ưu ái lắm với loại  cây này  !!!! có lẽ cây thốt nốt kén đất hoặc  đòi hỏi môi trường  cá biệt phải gần với Cam bốt hay chăng? 

Nụ cười Angkor

             Angkor wat nằm phiá bắc của Siêm Riệp (  Siêm Riệp mang ý nghĩa nơi đây là sự thảm bại của quân Siêm xâm lược ) , được xây dựng vào nửa đầu thế kỷ 12 , không ai biết tên nguyên thủy là gì , Angkor wat được xây dựng như một  đền đài quốc gia,  tiêu biểu  như một  thành phố thủ đô ( của Cam bốt.. Nguyên thủy Angkor wat được hiến dâng thờ thần Vishnu thuộc Hindu ( Ấn Độ giáo) , từ cuối thế kỷ 13 , Angkor Wat và đất nước Cam Bốt biến chuyển sang Phật giáo , hiện nay 97% người Cam Bốt theo đạo Phật.
              Angkor Wat được xây dựng liên tục trong 40 năm , vật liệu chính là đá (sandstone) không  dùng gach , chỉ là  những tảng đá chồng chất lên nhau mà thành.. Những tảng đá trơn láng như cẩm thạch, liên kết chắc chắn tạo nên những hình tượng kiến trúc độc đáo ,   rất ít  và khó  để thấy những chỗ nối , những hình tượng xuất hiện như một tổng thể liền lạc.  Hơn thế , nghệ thuật trang trí  ,  cham khắc . trên thành , tường , cột và mái vòm ,  hình tượng  nam vũ công và những tiên nữ apsara, là những nghệ thuật điêu khắc đã được phát triển ở Cam Bốt    từ thế kỷ thứ 7 . Một khối lượng khủng khiếp của đá tảng dành cho kiến trúc đền Angkor cũng vĩ đại  như nhữngnhững khối đá xây dựng  kim tự tháp ở Ai Cập . Những đá tảng này được vận chuyển   bằng những phà dọc theo dòng sông Siêm Riệp ,   để tránh những phà có thể bị lât úp vì trọng tải quá năng , họ đã phải rất cẩn trọng  theo mùa nước và không thể vội vã .  Đó là một trong những lý do mà một số  kỹ sư cho rằng   nếu xây dựng khu đền Angkor Wat vào thời đại ngày nay ,  chúng ta phải mất ít nhất 300 năm . Vậy mà Angkor Wat đã dược  hình thành chi sau 40 năm , so với thời gian vô tận , 4o năm chỉ là một đêm ngắn ngủi..
           
         

những hình tượng tram trổ sắc nét trên  vách đá 

Ngôi đền được xây dựng cao hơn thành phố , gồm 3 tầng thiết kế chồng lên nhau ,  trung tâm cao nhất là 5 đỉnh tháp , biểu tượng cho 5 ngọn núi tượng trưng cho vùng phía bắc Cam bốt , được sùng bái và coi như ngôi  nhà của  Thương Đế.  Hệ thống  hồ nước vĩ đại có bề rộng gần 190 mét ,  bao  quanh biến toàn thể khu đền hình chữ nhật có hỉnh thái của một kiến trúc thủy tạ.,   Ngoài ra còn tường thành dài hơn 1000 mét ,  cao 4.5 mét ,  bao bọc khu đền có cửa chính quay về hướng tây. Mỗi ngày mặt trời mọc đằng đông rực rỡ sau những tòa tháp và   chiều  đến càng thêm huy hoàng ,  áng sáng như dát vàng phả   lên  ngôi đền lung linh,  Angkor wat là  một viên ngọc huyền bí soi bóng trên một  mặt hồ tĩnh lặng.

(Hình minh hoạ trên internet)

400 năm chìm đắm trong rừng sâu quên lãng .

           Được xây dựng và hoàn tất vào nửa đầu  thế kỷ 12 nhưng   Angkor Wat dần bị quên lãng , thế kỷ 13 Cam Bốt phải  đương đầu với ngoại  xâm  là người Chàm , những triều vua kế tiếp vào thời đó lại chú tâm xây dựng những đền đài khác  cũng  thuộc  hướng bắc Siêm Riêp,  như đền Angkor Thom , và Bayon.cách Angkor wat không xa.  Không biết vì lý do gì ,   Angkor wat hoàn toàn bị  quên lãng  , chìm đắm , mai một dần và coi như mất tích hẳn  trong rừng sâu .
 

Một gốc cây trên lối vào đền.

           Tới thế kỷ 16 , một cách nào đó ,  có những nhà sư tình cờ đi vào rừng,  trong sâu thẳm mịt mùng họ chú ý tới những  kiến trúc  đâu đó ẩn hiện . Nhưng thực sự   phải đợi cho tới khi người Pháp tới Cam Bốt , Angkor Wat mới  được  khám phá .  Chìm khuất trong rừng  ít nhất là  400 năm , toàn thể kiến trúc bị vùi lấp , đổ nát thấp thoáng hay được bọc kín bởi  những dây leo,  loại cây như rắn bò ngổn ngang khắp nơi , những cây to bề ngang cả chục mét , những cây mọc trùm lên những đền đài  làm hư hại một số mái vòm , những rễ cây chạy ngầm lật vỡ những thành , bệ , sân đá ,,,,tuy nhiên sự hủy hoại của thiên nhiên không nhiều bằng của  con người,  khi Angkor Wat được khám phá cũng là khởi đầu cho những thương lái ,  những bọn sưu tầm đồ cổ , những kẻ tư lợi , không cần biết đến sự bảo tồn  những di sản văn hoá của loài người  .....vì thế những tượng đài quý hiếm  của Ang kor Wat bị tháo gỡ và dánh  cắp không thương sót .

loại cây leo chằng chịt , khoẻ chắc phủ rợp một phần mái đền.
(hình minh họa trên internet)

Angkor Wat ngày nay

               Công việc phục hồi Angkor Wat bắt đầu vào giữa thời kỳ 1986 và 1992. . Từ thập niên 1990 Angkor Wat đã được liên tục trùng tu phục hồi và gìn giữ . Người ta chứng kiến một sự gia tăng rất lớn số du khách đến viếng   Angkor Wat . Được công nhận là di sản  thế giới và được tài trợ để bảo tồn , chính phủ Cam Bốt được khuyến khích trọng trách bảo vệ và gìn giữ  khu di tích lịch sử văn hoá này , không chỉ riêng cho  người Cam Bốt mà còn cho cả  nhân loại nói chung nữa.  
               Tuy vậy , người đứng ra bao thầu khu di tích này lại là một người VN,  ông xuất thân nghèo khổ , buôn bán những chai xăng dọc quốc lộ , rồi tới vỏ xe hơi , mua bán bất động sản , khai phá những vùng đất hoang , và rồi được nhà nước Cam Bốt nhượng quyền khai thác khu ditích Angkor. Ông giàu có nổi tiếng nhưng không lộ diện là người VN vì dù sao ai cũng hiểu tiềm tàng trong người Cam Bốt vẫn sẵn có những đố kỵ truyền kiếp do những đau thương lịch sử.
                 Ngày nay Cam bốt đã sản xuất được xe hơi , VN thì không! .
                 Sản lượng nông nghiệp gia tăng đáng kể , nhất là lúa gạo , Cam bốt 
 tìm được thị trường xuất khẩu lúa gạo qua Hàn Quốc và Mỹ trong khi VN vẫn còn và chỉ dựa vào Trung quốc .
                 Lợi tức đầu người được tiên đoán sẽ vượt quă  VN trong 10 năm tới  ......
                 Hiện nay một đồng Cam bốt ăn 6 đông VN
Chúng ta đã  thấy gì ở người Cam bốt? tuy họ vẫn bị  VN chế riễu là thua kém ,  cách xuyên tac mắm bò hóc của người Miên cho thấy VN quả là hẹp hòi , những đồn đoán mắm bò hóc làm bằng cóc nhái vv  thật ra mắm này cũng giống như mắm lóc của VN mà thôi.
                 Dọc những chợ và bến xe , chứng kiến người Cam Bốt với nhưng thức ăn mà có lẽ chúng ta không thể không aí ngai khi nhìn thấy đừng nói chi ăn , hầu hết những côn trùng như dế , nhên , ve , ong , kiến , chuột , rắn ríít .....đều có thể trở thành món ăn đặc trưng khoái khẩu , kẻ viết bài luận này chưa hề dám nếm tuy nhiên đã ăn thử trứng gà thì ngon tuyệt, trái trứng có khác , lòng đỏ rất nhiều , ăn bùi béo thơm phưng phúc . Hỏi ra được biết ,  gà Cam bốt được nuôi bằng côn trùng nhất là những mẹt côn trùng chế biến kia nếu bán không hết sẽ dùng để nuôi gà . Kẻ  luận bàn này tự hỏi nếu người cũng ăn côn trùng như gà thì lòng dạ có bao dung và  ngọt ngào hơn được tí nào không?

Đi lạc và cám ơn  đã  được đi lạc .....

             Mải mê chụp hình và thu thập những tài liệu lịch sử Angkor Wat để viết bài hầu các bạn , tôi  đã không theo kịp đoàn tourist , khi nhận ra mình đã bị bỏ lại   Angkor Thom ,  tôi  giật mình chẳng biết sẽ phải về đâu ở giữa đất Miên này .Sực  nhớ ra còn cái thẻ khách san trong túi , tôi  lấy lại bình tĩnh , có sao đâu cứ đi một mình ngắm cho đã rồi kêu taxi về khách sạn là ok . Đã tính như thế nhưng lại sợ nhỡ ,,,gặp tài xế taxi không tốt thì không biết dâu mà mò , cũng không biết chuyện gì sẽ xảy ra  ? thôi chắc ăn chỉ có nước đi tìmcông an ,  cảnh sát . Nghĩ là làm  , thấy một đám chừng 5, 6 người trong đồng phục công an  màu xanh , bèn mon men lại ...hỏi bằng tiếng Anh nhưng không có người nào hiểu mình nói gì .Đang lớ ngớ tìm cách diễn tả bằng tay thì may quá có một ông khách biết tiếng Anh làm thông dịch hộ .  Những công an  đề nghị sẽ chở về khách sạn với giá  $10 US  , nếu muốn đi tiếp qua Angkor Wat thì $20 US.. nghe giá tiền cũng vừa phải , tôi bèn . chọn đi tới Angkor Wat . Ngu gì quay về khách sạn khi hãy còn sớm trước 12 giờ trưa..  Thế là tôi  được dịp tuyển lựa ông công an  nào hiền nhất , đẹp trai nhất , sạch sẽ nhất và có duyên nhất ....cuối cùng là một chiến sĩ công an Cam Bốt oai phong , với  chiếc motocycle màu đỏ láng coóng sẵn sàng đưa tôi  qua Angkor Wat . Leo lên yên sau , ôm eo đàng hoàng , chào từ biệt những chiến sĩ còn lại , ai cũng cười duyên dáng,  chào lại bằng tiếng Cam Bốt mà mình chẳng hiểu họ nói gì .
          Đường đến Angkor Wat thật đẹp , tráng nhựa phẳng phiu, cây cối xanh mát , không khí thơm ,  trong veo , nhẹ thênh khi càng  ở trên cao , nắng nhảy những bông sáng lung  linh qua khe lá . Tự dưng tôi  thầm cảm ơn mình đã được đi lạc để có thêm cảm giác hiếm hoi , được  ngồi sau  xe môtô uốn lượn trên những đường đèo trong rừng  dẫn lên  đền Angkor Wat ., mà dễ  đâu ai cũng  được hưởng?
          Đến nơi,  vì là công an nên anh này có quyền chở  tôi  tới ngay trước đền , nơi đó tôi  nhận ra phái đoàn du lịch của mình đang xắp hàng , mọi người mừng rỡ cười ồ lên khi thấy tôi  được công an hộ tống
         Tôi  nhảy xuống cười ngỏn nghoẻn , vừa mừng vừa quê ... lấy tiền trả anh công an , còn tặng  thêm $5 đô ,  nhưng anh lắc đầu từ chối và thật sững sờ khi anh  nói bằng tiếng Việt ;
         _ Không lấy thêm đâu!!!!
      _trời đất , biết tiếng Việt sao không nói từ đầu ?
anh mắc cở trả lời :
          Không nhiều lắm !!!
Trên khuôn mặt hiền hậu đó , tôi tìm được NỤ CƯỜI ANGKOR, nụ cười   tuyệt đẹp của những hình tượng  thức dậy  sau một giấc ngủ dài  400 năm trong rừng ......nhiệt đới .
           

Đôi lời cùng bạn đọc .

Vì muốn cung cấp đầy đủ hình ảnh nhất là những hình có tính cách panorama để các bạn có được cái nhìn đầy đủ và bao quát hơn , TUL xin phép xử dụng thêm một số hình ảnh trên internet có tính cách minh hoạ . Xin nói rõ và chân thành cảm ơn các bạn đã theo dõi , phê bình và góp ý .